Profesor Władysław Wacław Szajnocha (1857-1928) był inicjatorem powstania i I Prezesem Polskiego Towarzystwa Geologicznego.
Władysław Szajnocha urodził się 28 czerwca 1857 r. we Lwowie. Był synem znanego historyka Karola Szajnochy, którego dzieła były wykorzystane przez Henryka Sienkiewicza podczas pisania Trylogii.
Profesor, Władysław Szajnocha należał do pokolenia geologów, które rozwijało nauki geologiczne na ziemiach polskich, a po uzyskaniu przez Polskę niepodległości nadawało ramy funkcjonowania instytucji geologicznych w kraju. Niewątpliwie był jednym z wybitnych polskich naukowców tamtych czasów. Do tego przygotowało go staranne wykształcenie geologiczne jakie uzyskał w Wiedniu.
Władysław Szajnocha w ciągu 42 lat kierowania Gabinetem Geologicznym (późniejszą Katedrą Geologii) Uniwersytetu Jagiellońskiego wykazał się talentem organizacyjnym, który pozwolił rozwinąć kierowany przez niego zakład. Miał też dobre wyczucie w doborze współpracowników i asystentów, a wielu z nich również zaznaczyło się w dziejach polskiej geologii (m. in. J. Grzybowski, W. Kuźniar, W. Goetel, E Passendorfer i M. Książkiewicz).
Prace jego i współpracowników miały duże znaczenie w rozwoju badań nad geologią Karpat. W latach 1911-1912 i 1916-1917 był rektorem UJ. Świadomość W. Szajnochy o istotnej roli geologii dla rozwoju państwa powodowała, że był jedną z osób, które postulowały konieczność powołania Państwowego Instytutu Geologicznego (PIG). Jego inicjatywa w tym zakresie odniosła sukces, a pierwszy dyrektor PIG prof. Józef Morozewicz, do czasu zorganizowania siedziby PIG w Warszawie miał użyczony pokój w Gabinecie Geologicznym UJ.
Jako osoba o dużych horyzontach widział też potrzebę skupienia środowiska geologicznego z różnych ośrodków i potencjał w społecznym jego zorganizowaniu. Również i ta inicjatywa znalazła poparcie środowiska, co zaowocowało powołaniem do życia Polskiego Towarzystwa Geologicznego w 1921 r. Przez pierwsze 2 kadencje był on Prezesem PTG.
Profesor Szajnocha zmarł 1 sierpnia 1928 roku w Jaworzu. Pochowany jest w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Łyczakowski we Lwowie.
Szczegółowy życiorys naukowy prof. Władysława Szajnochy na łamach XLI Rocznika PTG (1971) przedstawił Marian Książkiewicz, który był jednym z jego ostatnich asystentów.
http://www.asgp.pl/…/def…/files/volumes/41_1_033_037.pdf
Postać tego wybitnego geologa przybliżyła również Halina Urban w Przeglądzie Geologicznym w 2015 r. (vol. 63 nr 5).
https://www.pgi.gov.pl/docman-tree.html?task=doc_download…
Wśród orędowników i założycieli Polskiego Towarzystwa Geologicznego był profesor Józef Grzybowski wybitny geolog i paleontolog związany z Uniwersytetem Jagiellońskim. Zamiłowanie do geologii i pasja poznawcza znalazły swój wyraz w postaci 46 prac opublikowanych w latach 1985 – 1921. To niezwykle wysoki wskaźnik publikacyjności dla czasów w których żył, a jego osiągnięcia trwale zapisały się w naukach paleontologicznych i geologicznych.
Opracowania J. Grzybowskiego poruszały szeroki zakres zagadnień: od geologii regionalnej, przez geologię naftową, sedymentologię po aspekty paleontologiczne, w tym te związane z powstaniem życia na Ziemi. Bez wątpienia był to wybitny naukowiec, który przyczynił się istotnie do rozwoju nauk geologicznych na ziemiach polskich.
W 1912 spod jego ręki wyszła Przeglądowa Mapa Geologiczna Ziem Polskich w skali 1 :1 500 000. Było to czwarte z kolei tego typu opracowanie, ale pierwsze w nowoczesnej formie, które stało się kanwą dla późniejszych detalicznych obrazów kartograficznych.
Józef Grzybowski był przede wszystkim paleontologiem. W Polsce uznaje się go za pioniera krajowej mikropaleontologii, a na Świecie za ojca mikropaleontologii stosowanej. Sławę przyniosły mu badania nad otwornicami. Opisał ponad 100 gatunków otwornic aglutynujących, z czego większość utrzymało swój status taksonomiczny do dzisiaj. Później okazało się, że są to tzw. formy kosmopolityczne, znajdowane w głębokowodnych utworach mezozoiku i kenozoiku na całym świecie.
Profesor Grzybowski był pierwszym, który wykorzystał otwornice jako narzędzie dla rozpoznania złóż w geologii naftowej. Jego spadkiem są bogate kolekcje mikropaleontologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim i w Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie. Druga z wymienionych została odnaleziona dopiero w 2016 roku. Był to dar Profesora złożony w 1912 r. jako donacja do tamtejszych zbiorów przyrodniczych.
Na cześć Józefa Grzybowskiego zostały nazwane 2 rodzaje i 7 gatunków otwornic, co jest uhonorowaniem jego wybitnych osiągnięć przez kolejne pokolenia mikropaleontologów. Ponadto jest on jest patronem Fundacji wspierającej rozwój mikropaleontologii polskiej oraz serii wydawniczej rozpowszechniającej publikacje otwornicowe. Ostatni volumin, opublikowany w 2020 roku, jest poświęcony rewizji lwowskiej kolekcji Grzybowskiego.
Niespodziewane odejście Józefa Grzybowskiego przerwało jego prace naukowe i na rzecz PTG. Mimo upływu blisko 100-lat od śmierci jest on do dziś najbardziej znanym mikropaleontologiem polskim, którego prace należą do najczęściej cytowanych w literaturze specjalistycznej.
„Przedewszystkiem profesorem był dobrym i sumiennym, o swych uczni a zwłaszcza poświęcających się geologji dbał troskliwie..”
tymi słowami wspomniał zmarłego w 1922 r. Władysław Szajnocha na łamach I numeru Rocznika PTG:
http://www.asgp.pl/sites/default/files/volumes/01_1_081_092.pdf
w numerze tym zawarto również spis prac J. Grzybowskiego:
http://www.asgp.pl/sites/default/files/volumes/01_1_093_095.pdf
W 100 lecie urodzin Grzybowskiego został wydany specjalny numer Rocznika PTG dedykowany Profesorowi:
http://www.asgp.pl/sites/default/files/volumes/39_1-3_007_012.pdf
a w 50 rocznicę publikacji Przeglądowej Mapy Ziem Polskich notka Henryka Świdzińskiego:
http://www.asgp.pl/sites/default/files/volumes/32_4_633_636.pdf
Historia Polskiego Towarzystwa Geologicznego nierozerwalnie związana jest z osobą prof. Jana Nowaka. Był jednym z inicjatorów idei Towarzystwa Geologicznego w odradzającej się na nowo Polsce. Wszedł w skład pierwszego powołanego Zarządu, a w latach 1926-1040 pełnił funkcję Prezesa Towarzystwa i kilkukrotnie był na nią wybierany. Był trzecim z kolei Prezesem Polskiego Towarzystwa Geologicznego
Jan Nowak urodził się 15 października 1880 roku w Hołyniu koło Stanisławowa (Iwano-Frankiwsk).
Do podjęcia studiów na Wydziale Przyrodniczym Uniwersytetu Lwowskiego skłoniły go wykłady prof. Benedykta Dybowskiego na temat ewolucji w ujęciu darwinowskim, a ku geologii zwrócił się pod wpływem prof. Rudolfa Zubera (ówczesnego szefa katedry geologii). Podczas studiów zainteresował się paleontologią.
Stopień doktora filozofii uzyskał w 1907 r. na podstawie pracy “Kopalna flora senońska z Potylicza”. Zajmował się również kredą Roztocza Lwowsko-Rawskiego i Podola. Rozgłos w świecie przyniosły mu prace o głowonogach, m. in. trzyczęściowa rozprawa pt. “Badania w zakresie głowonogów z górnej kredy w Polsce” opublikowane w 1908, 1911 i 1913 r.
Doświadczenie zawodowe Jan Nowak zdobywał również za granicą. Odwiedził m. in. Alpy Wschodnie i brał udział w wyprawach w pasmo Sichote-Aliń na Syberii oraz do Japonii.
Kariera naukowa J. Nowaka kwitła w czasach przełomowych dla geologii, kiedy to pojawiły się nowe poglądy na tektonikę orogenów. Jego zainteresowaniu tymi zagadnieniami zawdzięczamy przeniesienie teorii płaszczowinowej z Alp szwajcarskich na grunt karpacki.
Owocem jego badań nad tektoniką Karpat była rozprawa pt.: “Jednostki tektoniczne polskich Karpat Wschodnich” z 1914 r. Osiągnięciem tej pracy było wyróżnienie w obrębie Karpat kilku płaszczowin o mniejszym zasięgu, a nie dwóch, jak uważano w tamtym czasie. Profesor Nowak m. in. wyróżnił płaszczowinę skolską która funkcjonuje w podziale tektonicznym Karpat po dziś dzień.
W latach następnych J. Nowak objął katedrę paleontologii po zmarłym prof. Józefie Grzybowskim, a później katedrę geologii po prof. Władysławie Szajnosze. Wykładał m. in. paleontologię i geologię tektoniczną, w tym tektonikę Polski, gdzie rozpalał umysły młodych adeptów geologii nowymi ideami naukowymi.
Ukoronowaniem kariery naukowej prof. Nowaka jest “Zarys tektoniki Polski” wydany w 1927 roku, który mimo tytułu poświęcony jest głównie Karpatom. Po tym poświęcił się opracowaniu działa traktującego o geologii Polski od Bałtyku aż po góry w świetle przez niego głoszonych tez. Niestety wiele z tych oryginalnych poglądów nie ujrzało nigdy światła dziennego ze względu na jego tragiczną śmierć.
Został aresztowany 8 listopada 1939 roku przez Niemców podczas odczytu Bruno Mullera. Wraz z innymi aresztowanymi wtedy profesorami uczelni krakowskich wywieziono go do obozu koncentracyjnego w Sachzenhausen. Został z niego zwolniony 6 lutego 1940 r. w ciężkim stan zdrowia. Zmarł z wycieńczenia 18 lutego tego samego roku.
Jan Nowak wśród swoich znajomych uchodził za osobę bardzo poważaną, o nieprzeciętnej inteligencji i intuicji. W oczach przyjaciół był człowiekiem niezwykle skrupulatnym, poukładanym i pracowitym. Doceniano jego zdolności i błyskotliwość. Jako kolega zawsze był do pomocny i nie skąpił innym swojego czasu. Ze wspomnień Juliana Tokarskiego wiemy też, że profesor J. Nowak nie szczędził krytyki tym, w których poczynaniach dostrzegał głupotę i nieprawidłowości.
Janowi Nowakowi został pośmiertnie poświęcony tom 16 (1946) Annales Societatis Geologorum Poloniae.
Więcej o Janie Nowaku pisali:
M. Książkiewicz: http://www.asgp.pl/sites/default/files/volumes/19_1_167_177.pdf
S. Sokołowski: http://www.asgp.pl/sites/default/files/volumes/19_1_178_185.pdf
F. Bieda: http://www.asgp.pl/sites/default/files/volumes/19_1_186_189.pdf
W. Szafer: http://www.asgp.pl/sites/default/files/volumes/19_1_190_193.pdf
J. Tokarski: http://www.asgp.pl/sites/default/files/volumes/19_1_194_204.pdf
Prof. Walery Goetel współtworzył Polskie Towarzystwo Geologiczne od momentu jego założenia, będąc wybranym na członka Zarządu na pierwszym walnym zebraniu Towarzystwa w 1921 r. Przez szereg kolejnych lat zasiadał w Zarządzie Głównym i działał na rzecz rozwoju Towarzystwa, reprezentując PTG m.in. na międzynarodowych kongresach geologicznych. W uznaniu jego zasług 3 września 1959 r. na XXXII Zjeździe Naukowym w Zakopanem Walne Zgromadzenia Delegatów wybrało prof. W. Goetla członkiem honorowym.
Walery Goetel urodził się 14 kwietnia 1889 roku w Suchej Beskidzkiej, a lata młodzieńcze spędził w Krakowie, gdzie uczęszczał do gimnazjum św. Anny (obecnie liceum B. Nowodworskiego). Studia z zakresu geologii rozpoczął w 1907 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim m.in. pod kierunkiem prof. Władysława Szajnochy, a w latach 1910 – 1912 kontynuował je na Uniwersytecie w Wiedniu i na tej uczelni w 1913 r. uzyskał stopień naukowy doktora na podstawie rozprawy o utworach serii reglowej Tatr, napisanej pod kierunkiem prof. Wiktora Uhliga.
Zagadnienia strukturalne i stratygraficzne tego pasma górskiego stały się głównym obszarem zainteresowań naukowych prof. Goetla, co niewątpliwie wynikało z jego zamiłowania do wysokogórskich wycieczek i wspinaczek zapoczątkowanych jeszcze w czasach gimnazjalnych. Na podstawie pracy dotyczącej osadów retyku i liasu tatrzańskiego uzyskał w 1918 r. stopień doktora habilitowanego.
Dalsze życie zawodowe Walery Goetel związał z nowopowstałą Akademią Górniczą, na której w 1920 r. objął stanowisko kierownika Katedry Geologii Ogólnej i Paleontologii. Krótko po tym otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, co uczyniło go wówczas najmłodszym profesorem w Polsce. W Akademii pełnił rolę prodziekana i dziekana Wydziału Górniczego, a we wrześniu 1939 r. objął funkcję rektora tej uczelni, którą piastował do roku 1950 r., przyczyniając się wybitnie do rozwoju Akademii.
W okresie międzywojennym kontynuował badania nad geologią Tatr, czego efektem była obszerna praca przygotowana wraz ze Stanisławem Sokołowskim i opublikowana w Roczniku PTG (vol. 6, 1930 r.), pt. „Tektonika serii reglowej okolicy Zakopanego”, zawierająca mapę geologiczną i przekroje. Na długie lata stała się ona podstawowym źródłem wiedzy na temat geologii tej części Tatr. Jednocześnie coraz bardziej uwagę prof. Goetla przyciągały zagadnienia związane z ochroną przyrody, a w szczególności idea utworzenia parków narodowych w Tatrach i Pieninach. Dużą część swojej pracy, szczególnie w okresie powojennym, poświęcił właśnie tym zagadnieniom, czego owocem stała się nowa gałąź nauki – sozologia, która problematykę ochrony przyrody łączyła z zagadnieniami gospodarczymi i ekonomicznymi, a jej celem było opracowanie sposobu racjonalnego użytkowania zasobów przyrody.
Nade wszystko Walery Goetel był wielkim miłośnikiem gór – turystykę i wspinaczkę w Tatrach odbywał od czasów gimnazjalnych, a na swoim koncie ma wytyczenie szeregu nowych dróg wspinaczkowych, np. pierwsze zimowe wejście na Mnicha, albo pierwszy zjazd „skiturowy” z Babiej Góry; podczas pobytu w górach brał udział w akcjach ratowniczych, a w słoneczne, letnie dni po tatrzańskich szlakach oprowadzał m.in. ciotkę swojej żony – Marię Skłodowską-Curie.
Niezwykle bogate życie Walerego Goetla opisał Zbigniew Wójcik w książce: Walery Goetel rektor trudnych czasów Akademii Górniczo-Hutniczej, Wydawnictwo AGH, Kraków, 2009
Obszerne noty biograficzne znajdziemy również w artykułach prof. Witolda Alexandrowicza oraz prof. Andrzeja Bolewskiego:
https://geojournals.pgi.gov.pl/asgp/article/view/11245/9735
https://historia.agh.edu.pl/mediawiki/images/6/61/AGH_-_Maj_1973.pdf
Profesor Jan Piotr Lewiński należał do grona założycieli Polskiego Towarzystwa Geologicznego i został członkiem jego I zarządu.W latach 1925–1932 pełnił funkcję przewodniczącego Oddziału Warszawskiego. Jeszcze wcześniej w 1907 roku był członkiem założycielem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, a w latach 1907-1915 był organizatorem i prezesem Komisji Fizjograficznej przy Towarzystwie Krajoznawczym. Z inicjatywy Jana Lewińskiego w 1913 r. powstało wydawnictwo Paleontologia Ziem Polskich, którego był redaktorem. Ponadto był członkiem towarzystw zagranicznych Societe Geologique de France i Geologische Vereinigung. W 1929 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Jan Lewiński urodził się w Lublinie, 19 września 1876 r., gdzie ukończył gimnazjum. W 1998 r. ukończył studia na Wydziale Matematyczno-przyrodniczym Carskiego Uniwersytetu Warszawskiego w 1898 r. na podstawie rozprawy pt.: O niektórych amonitach jurskich. Zainteresowanie tematyką jurajską kontynuował w swojej późniejszej pracy, zyskując miano jednego z najwybitniejszych znawców jury polskiej. Uzupełniających studia odbył na uniwersytetach w Monachium, Moskwie i w Paryżu.
Karierę naukową rozpoczął w 1899 r. jako asystent przy katedrze geologii, kierowanej przez profesora W. Amalickiego. Niestety prof. Amalicki, będący zwolennikiem rusyfikacji, przydzielał najważniejsze tematy rosyjskim geologom. Dopiero powstanie w 1901 r. Pracowni Geologicznej przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa umożliwiało nielicznym w Kongresówce polskim geologom swobodne realizowanie swoich prace. Jana Lewiński był założycielem i kierownikiem Pracowni w latach 1901-1915. Jej cenny Księgozbiór stał się zawiązkiem biblioteki Państwowego Instytutu Geologicznego w 1919 r. W latach 1906-1915 wykładał geologię i mineralogię w ramach Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie. Pełnił również funkcję członka prezydium Rady Naukowej Ogólnej będącej odpowiednikiem Senatu Akademickiego.
W pierwszym roku istnienia Uniwersytetu Warszawskiego (od 15 września 1915r.) pełnił funkcję dziekana Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego i wykładał geologię. W 1919 r. został powołany na zastępcę profesora przez Komisję Stabilizacyjną. Doktorat i tzw. veniam legendi – prawo wykładania uzyskał w 1920 r. na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, następnie został mianowany profesorem nadzwyczajnym. W 1924 r. został profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego, na którym od 1927 r. kierował Zakładem Geologii oraz Muzeum Geologii Polski.
Jan Lewiński interesował się głównie jurą, czwartorzędem oraz hydrogeologią. Jego badania dotyczyły regionu Kieleckiego, Gór Świętokrzyskich, Kujawa Mazowsza. W 1912 r. ukazała się jego praca pt. “Utwory jurajskie na zachodnim zboczu Gór Świętokrzyskich”., a w 1918 roku wraz z Janem Samsonowiczem opisał w pracy pt. „Ukształtowanie powierzchni, skład i struktura podłoża dyluwium wschodniej części niżu północnoeuropejskiego”. W 1923 r. Jan Lewiński wydał w języku francuskim monografię geologiczną i paleontologiczną bononu w Polsce – dolnego poziomu portlandu, (najwyższe piętro górnej jury) pt. “Monografia geologiczna i paleontologiczna bononu w Polsce”. Ważne były też jego prace dotyczące kredy na Niżu Polskim między innymi pt. „Das Neokom in Polen und seine paläogeographische Bedeutung” (1932 r.) czy pt. „Budowa geologiczna i ukształtowanie powierzchni okolic Tomaszowa Mazowieckiego” (1933 r.).
Geologiczna działalność Jan Lewińskiego miała duży wymiar praktyczny. W latach 1918–1919 kierował badaniami geologicznymi dla potrzeb wodociągu praskiego, a w latach 1921–1922 dla wodociągów Włocławka. W latach 1926–1930 sporządził opracowania hydrogeologiczne na potrzeby zaopatrzenia w wodę: Częstochowy, Kalisza, Kielc, Lublina, Łodzi, Piotrkowa, Radomia i Tomaszowa Mazowieckiego. Był również jednym z wykonawców badań geologicznych do pierwszego projektu budowy metra w Warszawie w 1929 r.
Jan Lewiński jako popularyzator wiedzy geologicznej wydał dwie książki popularnonaukowe: w 1933 r. pt. “Historia Ziemi” i w 1938 roku pt. “Życie Ziemi”. Był również autorem i tłumaczem wielu podręczników zarówno akademickich jak i dla szkół średnich.
Jego uczniami byli m. in.: dr. A. Łuniewski, mgr M. Kobyłecki, prof. Z. Sujkowski, prof. H. Świdziński, prof. S. Z. Różycki, prof. W. Pożaryski. Habilitowali się u niego J. Samsonowicz, F. Rutkowski, Z. Sujkowski i H. Świdziński.
Profesor Jan Piotr Lewiński zmarł 5 stycznia 1939 r., spoczywa w rodzinnym grobie na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Bibliografia
Kosieradzki, M. – Jan Piotr Lewiński – geolog, dydaktyk, popularyzator. W „Tradycja miejsca – Ludzie”.
Samsonowicz, J. 1950. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 19 (1, za rok 1949): 99-108.
Profesor Wilhelm Friedberg był członkiem Polskiego Towarzystwa Geologicznego od chwili jego powstania i uczestniczył w pracach pierwszego zarządu Towarzystwa.
Był również członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz Francuskiego Towarzystwa Geologicznego w Paryżu, a także członkiem-korespondentem PAU.
We wrześniu 1923 r. wraz z profesorem Kazimierzem Wójcikiem zorganizował III Zjazd PTG, który poświęcony był problematyce soli cechsztyńskich w Wapnie koło Kcyni.
Wilhelm Friedberg urodził się 29 stycznia 1873 r. w Borysławiu na Ukrainie, jako syn inspektora kopalń. Pracę naukową rozpoczął we Lwowie, gdzie w 1899 r. otrzymał stopień doktora filozofii. Od 1904 r. do wybuchu I wojny światowej uczył przyrody najpierw w Gimnazjum w Rzeszowie, a następnie we Lwowie. W 1907 r., otrzymał tytuł docenta Politechniki Lwowskiej. W 1919 r. został zatrudniony jako starszy geolog w Państwowym Instytucie Geologicznym. W tym samym roku został powołany na profesora nowopowstałego Uniwersytetu w Poznaniu (nazywanego wówczas Wszechnicą Piastowską). Pracował tam do 1929 r. Był organizatorem i kierownikiem Zakładu Paleontologicznego, a także dziekanem Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego i prorektorem.
W 1929 r. przeniósł się na Uniwersytet Jagielloński, gdzie do 1933 r. kierował katedrą Paleontologii. Pierwsze lata emerytury spędził we Lwowie a od 1938 r. zamieszkał w Krakowie, gdzie założył warsztat pracy w Muzeum Przyrodniczym PAU.
Profesor Wilhelm Friedberg był głównie paleontologiem, a “w technice oznaczania skamielin stał się jednym z nielicznych specjalistów malakologów” (Krach 1950). Pierwsze Jego prace ukazały się pod koniec XIX w i dotyczyły otwornic kredowych „marglu lwowskiego” oraz otwornic fliszu karpackiego.
W. Friedberg brał udział w przygotowaniu Atlasu Geologicznego Galicji, wydanego w 1902 r. Podczas prac nad Atlasem zainteresował się mioceńskimi formacjami ewaporatowymi: gipsami z Mostów koło Pustomyt i solami w Kosowie. Od tego momentu jego badania naukowe skupiły się przede wszystkim na miocenie polskim, jego stratygrafii, paleogeografii i faunie. Prowadził badania w zakresie. Efektem długoletnich prac poświęconych systematyce mięczaków, zagadnieniem ich filogenezy oraz ekologii jest monografia pt.: Mięczaków Mioceńskich Ziem Polskich. Składa się na nią wiele zeszytów wydawanych w latach 1911-1936. Zawiera ona opisy 700 gatunków mięczaków, w tym ok. 130 nowych form.
Jako jeden eden z pierwszych polskich uczonych podjął badania geologiczne w byłym zaborze pruskim. Dotyczyły one rozpoznania zasobów solnych na tym obszarze i perspektyw kopalni soli w Wapnie koło Kcyni. Poprzez analogię ze złożami niemieckimi, zwracał uwagę na duże prawdopodobieństwo znalezienia tu soli potasowych.
Niewątpliwie do jego zasług należy opracowanie pierwszego polskiego podręcznika geologii dynamicznej i stratygrafii pt.: Zasady Geologii, który ukazał się w 1923 r. Jako popularyzator wiedzy geologicznej był również autorem szeregu broszur i artykułów popularnonaukowych z zakresu paleontologii, pisał o wulkanach i „powietrzu jako czynniku geologicznym” odpowiedzialnym za powstawanie wydm (nazywał je przesypami). Z okazji 50-tego jubileuszu Towarzystwa Przyrodników im. M. Kopernika napisał historię paleozoologii w Polsce w latach 1875-1925.
Prof. Wilhelm Friedberg zmarł 10 czerwca 1941 r. w Krakowie, miał 68 lat.
Przed śmiercią przekazał swój zbiór mięczaków Muzeum Przyrodniczemu PAU w Krakowie. Pozostawił po sobie dorobek naukowy obejmujący ponad 50 pozycji, w tym prace publikowane w wydawnictwach zagranicznych, m.in. francuskich i austriackich.
Jego uczniami byli m. in. paleontolodzy prof. Maria Różkowska i profesor Wilhelm Krach.
Franciszek Bieda (1950) opisał Wilhelma Friedberga jako osobę nieprzystępną, surową i ostrego profesora, przy czym wskazywał że „poza tym zewnętrznym wizerunkiem (…) kryło się co innego: dobry człowiek (…). To nie był układny, giętki człowiek, pozornie wydający się dobrym, takim Friedberg nie był. To był prawy, rzetelny charakter”.
Przedstawione informacje zaczerpnięto z opracowań Franciszka Biedy i Wilhelma Kracha zawartych w tomie XIX Rocznika PTG:
http://www.asgp.pl/sites/default/files/volumes/19_1_027_032.pdf
http://www.asgp.pl/sites/default/files/volumes/19_1_032_043.pdf
oraz prac Janusza Skoczylasa:
Skoczylas, J., 2012 – Wilhelm Friedberg (1873-1941). [w:] Marciniak, M i inni (red.): Dzieje nauk geograficznych i geologicznych na Uniwersytecie w Poznaniu. Tom II: Biografie, Wyd. PTPN, Poznań: 31-34.
Skoczylas J., 2019. Stulecie geologii uniwersyteckiej w Poznaniu. Prz. Geol., 67: 449–453.
Przełącz, aby pierwsza litera była większa.Szukaj bloku